Creative Blog

LALIQUE

Το όνομα Lalique προκαλεί τη λαμπρότητα των κοσμημάτων, το θαύμα της διαφάνειας και τη λαμπρότητα του κρυστάλλου. Πριν γίνει εμπορικό σήμα, ήταν το όνομα ενός άνδρα, ενός καλλιτέχνη της μεγαλοφυίας, του René-Jules Lalique και των κληρονόμων του που μοιράστηκαν τη δημιουργική του φλόγα.

1860 | ΓΕΝΝΗΣΗ René-Jules Lalique
Ο René Lalique γεννήθηκε στο Aÿ-en-Champagne στην περιοχή Marne της Γαλλίας. Μερικά χρόνια αργότερα, η οικογένεια Lalique μετακόμισε στο Παρίσι, αλλά συνέχισε να περνάει διακοπές στο Aÿ. Ο René Lalique παρέμεινε βαθιά συνδεδεμένος με τη γενέτειρά του καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής του.

1885 | ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο René Lalique έγινε μαθητευόμενος στον τεχνίτη και κοσμηματοπώλη Louis Aucoc. Εκείνη την περίοδο έμαθε τεχνικές κοσμημάτων, ενώ παρακολουθούσε μαθήματα στην École des Arts Décoratifs στο Παρίσι. Στη συνέχεια έφυγε για την Αγγλία όπου συνέχισε τις σπουδές του για δύο ακόμη χρόνια.

Το 1885, αφού κέρδισε την αναγνώριση ως ανεξάρτητος σχεδιαστής για μερικούς από τους μεγάλους οίκους κοσμημάτων όπως η Jacta, η Cartier και η Boucheron, ο René Lalique ανέλαβε το εργαστήριο του κοσμηματοπωλείου Jules Destape στην Place Gaillon στο Παρίσι.

1888 | ΠΡΩΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΑΠΩΝΙΣΜΟ
Το 1887, ο Lalique ίδρυσε επιχειρήσεις στη Rue du Quatre-Septembre. Ήδη από το 1888, σχεδίασε τις πρώτες του παραστάσεις σε χρυσό, εμπνευσμένες από την Αρχαιότητα και τον Ιαπωνισμό, και έσπασε την παράδοση των κοσμημάτων, συμπεριλαμβάνοντας καινοτόμα υλικά στα κομμάτια του. Εκείνη την εποχή, η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα είχαν εγκαταλειφθεί υπέρ του περίτεχνου και πλούσιου στυλ με την αφθονία των πολύτιμων λίθων. Ο Lalique έκανε τα υλικά που χρησιμοποιούσε κεντρικά στα σχέδιά του. Τα επέλεξε για τη δύναμη, το φως και το χρώμα τους, είτε ήταν πολύτιμα είτε όχι. Συνδύασε χρυσό και πολύτιμους λίθους με ημιπολύτιμους λίθους, μαργαριτάρι, ελεφαντόδοντο και κέρατο, εκτός από σμάλτο και γυαλί.

Το 1888, ο René Lalique κατέγραψε τη σφραγίδα του «RL» και χάραξε τα μοναδικά κομμάτια που δημιουργήθηκαν στο εργαστήριό του με αυτά τα γράμματα.

1890 | Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΜΑΛΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΓΥΑΛΙ

Το έργο του René Lalique είχε αποκτήσει ευρεία δημοτικότητα.
Άνοιξε τώρα το τρίτο εργαστήρι του στην Rue Thérèse στο Παρίσι. Τα πρώτα του πειράματα και σχέδια χρησιμοποιώντας γυαλί χρονολογούνται από αυτήν την εποχή. Ο Lalique χρησιμοποίησε ήδη σμάλτο και γυαλί, δίπλα-δίπλα με χρυσό, opal, διαμάντια, μαργαριτάρια ή αμέθυστους, για να διακοσμήσει τα κοσμήματά του.

1900 | Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ
Κατά την επόμενη δεκαετία, ο René Lalique σφυρηλάτησε τη φήμη του. Κέρδισε διαγωνισμούς, παρουσίασε το έργο του και δημιούργησε κοσμήματα για γνωστούς διασκεδαστές όπως η ηθοποιός Sarah Bernhardt. Η επιθυμία του να «δημιουργήσει κάτι που δεν είχε ξαναδεί» του έδωσε τη διάκριση του «εφευρέτη σύγχρονων κοσμημάτων». Επαναστάτης στα κοσμήματα της εποχής, συνδέθηκε με κορυφαίους σοσιαλιστές, και θαυμάζονταν από τους πιο διακεκριμένους συναδέλφους του. Το έργο του συλλέχθηκε από τους πλούσιους του κόσμου.

Έτσι, όταν ο René Lalique συμμετείχε στη Μεγάλη Έκθεση του 1900 στο Παρίσι, ήταν η κορύφωση της καριέρας του ως κοσμηματοπώλη. Την ίδια χρονιά ορίστηκε επίσης αξιωματικός της γαλλικής λεγεώνας d’Honneur.

1907 | Η ΕΝΑΡΞΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ FRANÇOIS COTY
Το 1905, ο René Lalique άνοιξε ένα κατάστημα στην οδό Place Vendôme, 24, όπου εξέθεσε όχι μόνο τα κοσμήματά του, αλλά και τα γυάλινα αντικείμενα που κατασκευάστηκαν στο εργαστήριό του, στο κτήμα του στο Clairefontaine, κοντά στο Rambouillet. Ο Perfumer François Coty ήταν τόσο εντυπωσιασμένος από τα σχέδια του René Lalique που του ζήτησε να βάλει το ταλέντο του στη δουλειά για τη βιομηχανία αρωμάτων. Η συνεργασία τους είχε αρχίσει! Η συνεργασία τους έφερε επανάσταση στη βιομηχανία αρωμάτων και κατέστησε δυνατή για πρώτη φορά την προσφορά αρωμάτων σε ελκυστικά μπουκάλια σε προσιτές τιμές. Από τότε, ο Lalique εργάστηκε όλο και περισσότερο σε σχέδια για τον τομέα των αρωμάτων, αφιερώνοντας τελικά τον εαυτό του εξ ολοκλήρου σε περισσότερες βιομηχανικές τεχνικές παραγωγής γυαλιού.

Ο René Lalique, ο κύριος κοσμηματοποιός της Art Nouveau, επρόκειτο να γίνει ένας κύριος κατασκευαστής γυαλιού Art Deco.

1921 | ΙΔΡΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ALSACE GLASSWORKS

Ο Ρενέ Λάλικ είχε πλέον αφιερωθεί στην κατασκευή γυαλιού για αρκετά χρόνια. Η αναζήτησή του για μια κατάλληλη τοποθεσία για την παραγωγή γυάλινων αντικειμένων και ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, τον οδήγησαν στην Αλσατία. Ίδρυσε τα υαλουργεία Verrerie d’Alsace στο Wingen-sur-Moder στην Αλσατία, στην καρδιά μιας περιοχής με ισχυρή και ιστορική παράδοση υαλουργίας. Αυτό είναι τώρα το μόνο εργοστάσιο Lalique στον κόσμο.

1925 | ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
Ο René Lalique συμμετείχε σε πολλά αρχιτεκτονικά έργα. Η Διεθνής Έκθεση Σύγχρονων Βιομηχανικών και Διακοσμητικών Τεχνών του 1925 στο Παρίσι σηματοδότησε το αποκορύφωμα της καριέρας του René Lalique ως υαλουργού, και ήταν ενας θρίαμβος για το κίνημα της Art Deco. Οι τεχνικές του με το γυαλί δημιούργησαν ένα στυλ που ουσιαστικά εκφράστηκε μέσω της αντίθεσης μεταξύ του διαυγούς και παγωμένου (frosted) γυαλιού. Μερικές φορές προσέθετε πατίνα, σμάλτο ή χρησιμοποιούσε βιτρό.

1929 | ΔΙΑΚΟΣΜΩΝΤΑΣ ΤΟ CÔTE D’AZUR PULLMAN EXPRESS
Όπου υπήρχε η πολυτέλεια, το όνομα του René Lalique ήταν ακριβώς δίπλα. Κατακλύστηκε από προμήθειες και ανέλαβε κάποια έργα εσωτερικού σχεδιασμού μεγάλης κλίμακας. Ο René Lalique επιλέχθηκε να αναλάβει τη διακόσμηση των βαγονιών του Côte d’Azur Pullman Express.

1935 | NORMANDIE LUXURY LINER
Ο René Lalique ανατέθηκε για μια σειρά έργων υψηλού προφίλ. Αυτά περιελάμβαναν τη διακόσμηση των σαλονιών υψηλής ραπτικής της διάσημης σχεδιάστριας μόδας Madeleine Vionnet, το σχεδιασμό γυάλινων πορτών για την κατοικία του πρίγκιπα Yasuhiko Asaka στο Τόκιο και τη δημιουργία του σιντριβανιού που για μια στιγμή διακόσμησε το Galerie des Champs-Elysées στο Παρίσι. Στη συνέχεια συμμετείχε στον εσωτερικό σχεδιασμό της τεράστιας πρώτης κατηγορίας τραπεζαρίας της πολυτελούς επένδυσης Normandie. Σχεδίασε φωτιστικές στήλες και πολυελαίους για αυτόν τον κολοσσό των θαλασσών.

Το 1935 ήταν επίσης η χρονιά κατά την οποία ο René Lalique άνοιξε το κατάστημα Lalique στην οδό Rue Royale 11 στο Παρίσι.

1945 | ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ RENÉ LALIQUE
Ο θάνατος του René Lalique. Ο γιος του Μάρκ ανέλαβε προϊστάμενος της επιχείρησης. Επρόκειτο να φέρει την Lalique στην εποχή των κρυστάλλων.

1977 | Η Marie-Claude Lalique ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Η κόρη του Marc, Marie-Claude Lalique, έγινε διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Ανανέωσε την παράδοση του σχεδιασμού κοσμημάτων και ανέπτυξε την επιχείρηση αρωμάτων.

Inter Art

Φωτό: Lalique Crystal Pre-1978 «Adelaide Doves»

Πορσελάνη Sèvres

Τον 18ο αιώνα, η πορσελάνη ήταν ένα από τα πιο πολύτιμα προϊόντα στον κόσμο. Μόνο οι πολύ πλούσιοι μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά αντικείμενα από αυτό το εύθραυστο υλικό, το οποίο εισαγόταν με μεγάλο κόστος από την Άπω Ανατολή.
Η πορσελάνη αναπτύχθηκε στην Κίνα πριν από περίπου 2.000 χρόνια, αλλά η συνταγή ήταν ένα προσεκτικά προστατευμένο μυστικό. Μόνο στις αρχές του 18ου αιώνα ο Johann Friedrich Böttger ανακάλυψε τη μαγική φόρμουλα για την κατασκευή αληθινής σκληρής πάστας πορσελάνης και το 1710 ιδρύθηκε το εργοστάσιο Meissen.

Ανταγωνιστικές αρχές
Αν και η πρώτη «αληθινή» πορσελάνη στην Ευρώπη κατασκευάστηκε από τον Böttger στη Γερμανία, οι Γάλλοι ήταν γρήγοροι και ακολουθήσαν τις εξελίξεις από τη Δρέσδη. Η πορσελάνη μαλακής πάστας παρήχθη στο Chantilly, St Cloud και στο Vincennes από το 1738.
Από την αρχή, το εργοστάσιο Vincennes απολάμβανε προνομιακή θέση ως Βασιλικό Εργοστάσιο μεταξύ των εργοστασίων πορσελάνης, με βασιλική προστασία και οικονομική υποστήριξη από τον King Louis XV και την Madame de Pompadour.
Μέχρι το 1756 οι εγκαταστάσεις του Vincennes θεωρήθηκαν πολύ περιορισμένες και ένα νέο εργοστάσιο χτίστηκε στην άκρη του χωριού των Σεβρών, όπου οι τεχνικές εξελίξεις και τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα συνεχίστηκαν με ταχύ ρυθμό.
Μερικές από τις πρώτες γαλλικές πορσελάνες είχαν μιμητική φύση. Κάποιες δημιουργίες Vincennes έμοιαζαν με το σχήμα και τη διακόσμηση των πρώιμων κομματιών Meissen διακοσμημένα με σκηνές λιμανιού. Ωστόσο, η Sèvres άρχισε γρήγορα να απομακρύνεται από τον γερμανό ανταγωνιστή της, και από το 1750 είχε αναπτύξει μοναδικές δικές της μορφές και διακόσμηση.
Μερικά από τα πρώτα κομμάτια που παρήχθησαν ήταν μικρά είδη τσαγιού και καφέ με χρωματιστή επιφάνεια και επιχρυσωμένα. Η πρώιμη επιφάνεια «bleu lapis» είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή, με όμορφη ποιότητα που μοιάζει με «στίγματα». Το εργοστάσιο ήταν επίσης γνωστό για το λαμπερό χρώμα του αλεσμένου χρώματος, το οποίο κυκλοφόρησε στο εργοστάσιο το 1753. Ήταν ένα από τα πιο ακριβά χρώματα παραγωγής, και ο Louis XV παρήγγειλε ολόκληρο σερβίτσιο στο χρώμα αυτό αμέσως μετά την παρουσίασή του.
Η Sèvres είναι ένα ιδιαίτερα ιστορικό εργοστάσιο από την άποψη των σφραγίδων, καθώς οι ζωγράφοι και οι επιχρυσωτές επέτρεψαν να προσθέσουν το «σήμα» τους σε κομμάτια στα οποία εργάστηκαν για να ταυτιστούν με αυτά. Πολλοί από αυτούς τους ζωγράφους και τα κομμάτια στα οποία εργάστηκαν σημειώνονται στα αρχεία του εργοστασίου (τώρα φυλάσσονται στα αρχεία των Σεβρών) και είναι επομένως αναγνωρίσιμα.
Οι ζωγράφοι φημίστηκαν για συγκεκριμένες δεξιότητες, και έτσι έχουμε τον François – Joseph Aloncle (1734-81), ο οποίος ζωγράφισε σε μεγάλο βαθμό τα πουλιά σε ένα ξεχωριστό στυλ. Ο Jean-Louis Morin (ενεργός στο εργοστάσιο 1754-87), ο οποίος ήταν γνωστός για στρατιωτικές και θαλάσσιες σκηνές. και ο Étienne-Henry Le Guay (ενεργός 1748-97), ο οποίος ήταν διάσημος gilder. Αυτοί οι τεχνίτες συχνά περνούσαν τις δεξιότητές τους μέσα από τις γενιές και έτσι αρκετοί ζωγράφοι με το ίδιο όνομα μπορούν να αναφερθούν στα αρχεία εδώ και δεκαετίες. Ένα χρήσιμο έργο αναφοράς που απαριθμεί τα σημάδια και τους κωδικούς ημερομηνίας των ζωγράφων είναι το βιβλίο των David Peters, Sèvres Plates and Services του 18ου αιώνα.
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η ενδιάμεση σφραγίδα LS αντικαταστάθηκε από μια ποικιλία από διάτρητες, τυπωμένες και βαμμένες σφραγίδες.

Βασιλικά και διπλωματικά δώρα
Όπως και η Meissen, η Sèvres ήταν ένα δημοφιλές εργοστάσιο για την προμήθεια και παραγωγή βασιλικών και διπλωματικών δώρων, καθώς και για άμεσες αγορές από βασιλικές οικογένειες και την αριστοκρατία. Η Marie Antoinette ήταν πρώιμος υποστηρικτής, παραγγέλνοντας αγγεία, είδη τσαγιού και σερβίτσια δείπνου.
Το 1784 η βασίλισσα ζήτησε ένα πολυτελές σερβίτσιο διακοσμημένο με τριαντάφυλλα, faux μαργαριτάρια και πανσέδες σε μενταγιόν, σε βάση καρμίνας. Προοριζόταν για χρήση στις Βερσαλλίες, αλλά μετά την ολοκλήρωσή του δόθηκε από τον Louis XVI στον Gustav III ως διπλωματικό δώρο για την επίσκεψη του Σουηδού βασιλιά. Η βασίλισσα όμως δεν ήταν συνηθισμένη στην αυτοθυσία, και έτσι δεν περίμενε πολύ για σερβίτσιο αντικατάστασης με το ίδιο μοτίβο.
Ομοίως, το 1782 ο Louis-Philippe de Bourbon, ο duc de Chartes, ζήτησε ένα περίπλοκο σερβίτσιο blu celeste για τη σύζυγο του φίλου του, Nathaniel Parker Forth, Βρετανό Ειδικό Απεσταλμένο στη Γαλλία. Κάθε κομμάτι ήταν λεπτεπίλεπτα φιλοτεχνημένο με πουλιά στο κέντρο και στο χείλος, με βάση εικόνες που βρέθηκαν στο The Natural History of Birds από το Comte de Buffon. Το σερβίτσιο αυτό τελικά μπήκε στη συλλογή του Alfred de Rothschild στο Halton House, Buckinghamshire, προτού εξαγοραστεί από την οικογένεια Desmarais στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Οι μονάρχες και οι ηγέτες σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο προσέβλεπαν στη Γαλλία για τις σημαντικές προμήθειές τους και τις μεγάλες αγορές τους. Η Μεγάλη Αικατερίνη ζήτησε ένα υπέροχο σερβίτσιο από την Sèvres το 1776, αλλά τελικά παραδόθηκε στον εραστή της, τον πρίγκιπα Γρηγόρι Ποτέμκιν, το 1779.
Το Imperial EII cypher είχε χρησιμοποιηθεί ήδη (για την Ekaterina II) και η Αικατερίνη διευκρίνισε ότι το χρώμα του φόντου πρέπει να είναι blu celeste, μιμείται δηλαδή την τιρκουάζ πέτρα. Η παραγωγή ήταν απίστευτα δαπανηρή και χρειάστηκε σχεδόν τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί από το εργοστάσιο, επεκτείνοντας τους οικονομικούς, τεχνικούς και καλλιτεχνικούς πόρους του στο όριο.
Η πλειοψηφία αυτής του σερβίτσιου βρίσκεται στο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη, αλλά μερικά κομμάτια έχουν διατεθεί προς πώληση με την πάροδο τα οποία πωλήθηκαν για 842.500 £ και ένα πιάτο σούπας, το οποίο πωλήθηκε για 137.000 £

Η βασιλική και πολιτική προστασία συνεχίστηκε για διαδοχικές δεκαετίες έως τον 19ο αιώνα και μετά. Ο Ναπολέων ζήτησε το σερβίτσιο «Marly Rouge», το οποίο παραδόθηκε στο Château de Fontainebleau τον Οκτώβριο του 1809, λίγο πριν φτάσει ο αυτοκράτορας για διαμονή ενός μηνός. Ένα τμήμα αυτού του σερβίτσιου πουλήθηκε στη Συλλογή των Peggy και David Rockefeller τον Μάιο του 2018 στην παγκόσμια ρεκόρ τιμή των 1.812.500 $.

Αιώνες καινοτομίας
Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, που σηματοδότησε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για το εργοστάσιο, κυρίως οικονομικά, ο 19ος αιώνας είδε εξελίξεις σε νέες κατευθύνσεις, τόσο τεχνικές όσο και καλλιτεχνικές, υπό τον Alexandre Broigniart, ο οποίος υπηρέτησε ως διευθυντής από το 1800 έως το 1847. Ο Broigniart ήταν επιστήμονας και μηχανικός, και η εκπαίδευσή του παρείχε μια νέα προσέγγιση στην παραγωγή εργοστασίων.
Στη δεκαετία του 1770 το εργοστάσιο είχε αναπτύξει μια σκληρή πάστα πορσελάνης που επέτρεψε την εφαρμογή νέων τύπων επιχρυσωμένων και αλεσμένων χρωμάτων. Αυτό τελειοποιήθηκε τον 19ο αιώνα, και στο πλαίσιο του Broigniart δόθηκε μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη νέων σμαλτων και χρωμάτων (προσομοίωση σκληρών λίθων και μαρμάρου), καθώς και στη δημιουργία σύνθετων σχημάτων και μορφών.
Τα «δικτυωτά» ή διάτρητα σώματα που αναπτύχθηκαν τον 19ο αιώνα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να επιτευχθούν. Περιλάμβαναν τη δημιουργία και το ψήσιμο ενός διπλού τείχους πορσελάνης με ένα περίπλοκο πλέγμα ανοιγμάτων στον εξωτερικό τοίχο.
Οι μορφές αυτών των κομματιών ήταν καινούργιες, με την προσοχή να έχει στραφεί προς την Ανατολή για έμπνευση. Μια τσαγιέρα και κάλυμμα από επιχρυσωμένο μέταλλο Sévres και ελεφαντόδοντο που κατασκευάστηκε το 1846 περιγράφεται στα αρχεία ως θεματική «Chinoise ronde» και συνδυάζει αυτή τη νέα μορφή με την ευρωπαϊκή διακόσμηση.
Μέχρι το 1850, οι Sèvres είχαν επίσης αναπτύξει μια τεχνική που ονομάζεται «pâte-sur-pâte» – κυριολεκτικά «πάστα σε πάστα». Αυτό περιλάμβανε τη δημιουργία στρώσεων λείας διακόσμησης (υγρός πηλός) σε λευκό σε χρωματισμένες επιφάνειες- δημιουργώντας ημιδιαφανή και διαφανή εφέ. Τα καλύτερα παραδείγματα αυτής της τεχνικής επιτυγχάνουν υψηλές τιμές στις δημοπρασίες σήμερα, ειδικά εάν υπογράφονται από αξιόλογους καλλιτέχνες (συμπεριλαμβανομένου του Marc-Louis Solon). Ο Solon εγκατέλειψε τον πόλεμο στη δεκαετία του 1870 και κατέληξε να εργάζεται στο εργοστάσιο του Minton στην Αγγλία, όπου παρήχθησαν πολύ παρόμοια είδη pâte-sur-pâte είδη βασισμένα στα μοντέλα Sèvres.
Η καινοτομία στη Sèvres συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα, και το εργοστάσιο εξακολουθεί να καινοτομεί μέχρι και σήμερα.

Πού να δείτε μεγάλες συλλογές πορσελάνης Sèvres
Ένα από τα καλύτερα μέρη για να δείτε τις πρώιμες πορσελάνες Vincennes και Sèvres είναι στο Λονδίνο στο The Wallace Collection, όπου μπορείτε να δείτε πολλά ωραία παραδείγματα πορσελάνης μαλακής πάστας του 18ου αιώνα, συμπεριλαμβανομένων και κομματιών από το σερβίτσιο της Μεγάλης Αικατερίνης.
Σε μικρή απόσταση με το τρένο από το Παρίσι βρίσκεται το εργοστάσιο Μουσείο των Σεβρών «Cité de la Céramique», το οποίο διαθέτει όμορφα παραδείγματα παραγωγής του εργοστασίου από τον 18ο αιώνα έως σήμερα.

Murano, όσα πρέπει να γνωρίζετε.

Το γυαλί Murano είναι μια αρχαία τεχνική που ασκήθηκε από τους τεχνίτες του νησιού Murano από το 1291 και με την πάροδο των ετών έχει μετατραπεί σε μορφή τέχνης. Οι άνθρωποι εκτιμούν το γυαλί Murano όχι μόνο για την ομορφιά του, αλλά και για την ιστορική και καλλιτεχνική του αξία και τη στενή σύνδεσή του με τη Βενετία.

Ιστορία του γυαλιού Μουράνο

Η προέλευση

Η προέλευση της υαλουργίας στη Βενετία χρονολογείται από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όταν το χυτευμένο γυαλί χρησιμοποιήθηκε για φωτισμό σε λουτρά. Συνδυάζοντας τη ρωμαϊκή εμπειρία με τις δεξιότητες που αντλήθηκαν από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το εμπόριο με την Ανατολή, η Βενετία εμφανίστηκε ως ένα εξέχον κέντρο κατασκευής γυαλιού ήδη από τον 8ο αιώνα. Ένας από τους πρώτους φούρνους για γυαλί σε ένα βενετσιάνικο νησί, που χρονολογείται από τον 8ο αιώνα, ανακαλύφθηκε από τους αρχαιολόγους το 1960.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1200, η ​​παραγωγή γυάλινων αντικειμένων άριστης ποιότητας ήταν η μεγαλύτερη βιομηχανία της πόλης, όπως επιβεβαιώθηκε από την ίδρυση της συντεχνίας Glassmakers, η οποία καθόρισε κανόνες και κανονισμούς για τους τεχνίτες. Ο σκοπός της συντεχνίας ήταν να διαφυλάξει τα μυστικά του εμπορίου και να εξασφαλίσει την κερδοφορία του κλάδου. Σύμφωνα με αυτούς τους στόχους, ένας νόμος του 1271 απαγόρευσε την εισαγωγή ξένων υαλοπινάκων ή την απασχόληση ξένων υαλουργών.

Ένας ακόμη πιο ριζοσπαστικός νόμος ψηφίστηκε το 1291 που έθεσε το έδαφος για την ίδρυση του Μουράνο ως κορυφαίου κέντρου παραγωγής γυαλιού. Ο νόμος αυτός απαιτούσε τη μεταφορά όλων των κλιβάνων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή γυαλιού από τη Βενετία στο Μουράνο για να αποφευχθεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς από τους κλιβάνους να εξαπλωθεί στις ξύλινες δομές της υπερπληθυσμένης Βενετίας. Πολλοί ιστορικοί συμφωνούν ότι το πραγματικό κίνητρο αυτού του νόμου ήταν η απομόνωση των τεχνιτών γυαλιού σε μια τοποθεσία όπου δεν θα μπορούσαν να αποκαλύψουν εμπορικά μυστικά. Ένας μεταγενέστερος νόμος που ψηφίστηκε το 1295 απαγορεύοντας στους κατασκευαστές γυαλιού να εγκαταλείψουν την πόλη επιβεβαιώνει αυτή τη θεωρία.

Οι καλλιτέχνες που εργάζονται στο εμπόριο γυαλιού ανταμείφθηκαν καλά για τις προσπάθειές τους. Είχαν προνομιακή κοινωνική θέση και οι κόρες τους είχαν τη δυνατότητα να παντρευτούν με τις πλουσιότερες και ευγενέστερες οικογένειες των Βενετών. Εφαρμόζοντας αυτήν την έξυπνη προσέγγιση, η ενετική κυβέρνηση εξασφάλισε ότι οι κατασκευαστές γυαλιού ενθάρρυναν τους απογόνους τους να συνεχίσουν το εμπόριο και ότι τα εμπορικά μυστικά παρέμειναν στις οικογένειες και τροφοδότησαν δημιουργικές διαδικασίες που οδηγούν σε καινοτομία και περαιτέρω επιτυχία. Αυτό, σε συνδυασμό με τη βολική τοποθεσία της Βενετίας στο σταυροδρόμι του εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έδωσε στη Βενετία μονοπωλιακή δύναμη στην κατασκευή και πώληση ποιοτικών γυάλινων σε όλη την Ευρώπη που κράτησε για αιώνες.

15ος και 16ος αιώνας – η πλήρης άνθιση της κατασκευής γυαλιού

Το βενετσιάνικο γυαλί έφτασε στο αποκορύφωμα της δημοτικότητάς του τον 15ο και 16ο αιώνα. Τον 15ο αιώνα, ο πλοίαρχος Angelo Barovier ανακάλυψε τη διαδικασία για την παραγωγή διαυγούς γυαλιού – (cristallo) – που επέτρεψε στους κατασκευαστές γυαλιού Murano να γίνουν οι μόνοι παραγωγοί καθρεφτών στην Ευρώπη. Επιπλέον, η δημοτικότητα της κινεζικής πορσελάνης μεταξύ ευρωπαίων ευγενών τροφοδότησε την ανακάλυψη και την παραγωγή της λευκής πορσελάνης που μιμείται το γυαλί (lattimo).

Άλλοι τύποι τεχνικών υαλουργίας έγιναν δημοφιλείς όπως το σμάλτο και το επιχρυσωμένο γυαλί, το οποίο προήλθε από τη Μέση Ανατολή, το γυαλί φιλιγκράνα που κατασκευάζεται χρησιμοποιώντας γυάλινες ράβδους με εσωτερικά νήματα από λευκό, χρυσό ή χρωματιστό γυαλί που είναι στριμμένα ή τέμνονται και γυαλί πάγου που εμφανίζεται με λεπτά ραγίσματα. Η ποικιλία των σχημάτων και των χρωμάτων αυξήθηκε, και τα γυαλικά έγιναν πιο εξελιγμένα αν και η ομορφιά εξακολουθούσε να θεωρείται ως η απλότητα των σχημάτων και των διακοσμητικών.

17ος αιώνας και η αργή παρακμή του βενετσιάνικου γυαλιού

Ξεκινώντας από τον 17ο αιώνα, το γυαλί Μουράνο εισήλθε στην περίοδο της σταδιακής παρακμής. Καθώς η βενετσιάνικη εξουσία στα εμπορικά δρομολόγια και η σημασία της ως σημαντικό εμπορικό κέντρο άρχισαν να εξαφανίζονται, το ίδιο έκανε και η μονοπωλιακή του δύναμη στην παραγωγή γυαλιού. Νέα κέντρα εμφανίστηκαν στη Βοημία, την Αγγλία και τη Γαλλία. Ωστόσο, τον 17ος αιώνα εξακολουθούσε η καινοτομία στο γυαλί Μουράνο, καθώς οι νέες τεχνικές συνέχισαν να εμφανίζονται εξαιτίας των ισχυρών μπαρόκ τάσεων που εξαπλώθηκαν μέσω της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής, της εσωτερικής διακόσμησης και άλλων μορφών τέχνης και χειροτεχνίας.

Τα λαμπερά χρωματισμένα, περίπλοκα διακοσμητικά γυαλιού με μοτίβα λουλουδιών και ζώων έγιναν δημοφιλή. Οι νέες τεχνικές γυαλιού περιελάμβαναν το avventurina (μεταλλικές κηλίδες ενσωματωμένες σε γυαλί για μια λαμπερή εμφάνιση) και το calcedonio (ψευδαίσθηση ημιπολύτιμων λίθων), ανυψωμένες διακοσμήσεις στο γυαλί και χάντρες millefiori. Αυτές οι νέες τεχνικές ήταν τόσο επιτυχημένες που ακόμη και τα βασιλικά δικαστήρια διέταξαν γυαλικά από τεχνίτες του Μουράνο. Ένα παράδειγμα είναι ο Βασιλιάς Φρέντερικ IV της Δανίας, ο οποίος στις αρχές του 17ου αιώνα αγόρασε μια γυάλινη συλλογή που επί του παρόντος εκτίθεται στο παλάτι Rosenborg στην Κοπεγχάγη.

18ος και 19ος αιώνας – Η πτώση και η άνοδος

Τον 18ο αιώνα, η παρακμή συνεχίστηκε και επιδεινώθηκε από την επιδείνωση του πολιτικού κλίματος και την αύξηση του ανταγωνισμού από τους υαλουργούς στη Βοημία και τη Γαλλία. Παρουσιάστηκαν ορισμένες νέες τεχνικές, όπως η χάραξη σε γυάλινα σκεύη και καθρέφτες, αλλά δεν είχαν ορατό αντίκτυπο. Η βιομηχανία συρρικνώθηκε δραστικά με την κατάκτηση της Βενετίας από τον Ναπολέοντα το 1797 και την κατάργησή του από όλες τις συντεχνίες της Βενετίας, συμπεριλαμβανομένων των Glassmakers.

Το 1814, η μεταφορά της Βενετίας από τη Γαλλία στην Αυτοκρατορία του Habsburg σημείωσε την τελική θανατική ποινή στο γυαλί Murano, καθώς οι ηγέτες του Habsburg προτίμησαν το γηγενές τους κέντρο παραγωγής γυαλιού στη Βοημία και ψήφισαν νόμους καθιστώντας απαγορευτικά ακριβό να φέρουν τις απαραίτητες πρώτες ύλες στο Murano και να εξάγουν το τελικό προϊόν . Ως αποτέλεσμα, σχεδόν οι μισοί από τους 24 κλιβάνους που υπήρχαν στο Murano το 1800 έκλεισαν και μέχρι το 1820 μόνο 5 κλίβανοι συνέχισαν να παράγουν φυσητό γυαλί. Ωστόσο, ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, ο κλάδος δεν πέθανε εντελώς. Διατηρήθηκε ζωντανή από την προσωπική αφοσίωση των τεχνιτών στην αιώνια τέχνη τους και τη σκληρή δουλειά των πατέρων τους που κάποτε έκανε το γυαλί Murano παγκοσμίως γνωστό.

Η αναβίωση ήρθε το 1854 όταν οι έξι αδελφοί Toso άνοιξαν την εταιρεία Fratelli Toso που παρήγαγε αρχικά είδη οικιακού γυαλιού και τζάμια παραθύρων, αλλά στη συνέχεια άλλαξε σε αναζωογονημένες τεχνικές του παρελθόντος. Πέντε χρόνια αργότερα, ο Antonio Salviati ήρθε στη Βενετία από τη Βιτσέντσα, για να ανοίξει ένα εργοστάσιο αφιερωμένο στην παραγωγή παραδοσιακού γυαλιού Μουράνο. Είδε την ευκαιρία να αναβιώσει το προϊόν παράγοντας πλακίδια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση παλαιών βενετσιάνικων ψηφιδωτών και προσέλαβε τους καλύτερους δασκάλους Murano για να εργαστούν στο εργοστάσιό του. Ένας από τους τεχνίτες του, ο Lorenzo Radi, πέρασε πολύ χρόνο κατά τη διάρκεια της αυστριακής κυριαρχίας ανακαλύπτοντας ξανά τις παλιές μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία παλιών βενετσιάνικων ψηφιδωτών.

Το σχέδιο του Salviati λειτούργησε και οι βενετσιάνικες αρχές υπέγραψαν σύντομα δεκαπενταετή σύμβαση με την εταιρεία του για την αποκατάσταση των ψηφιδωτών στη βασιλική του St.Mark. Την ίδια περίπου περίοδο, το 1861, ο δήμαρχος της Βενετίας Antonio Colleoni και ο ηγούμενος Vincenzo Zanetti αποφάσισαν να συντάξουν ένα αρχείο αφιερωμένο στην ιστορία της Βενετίας που περιείχε όχι μόνο διάφορα γραπτά αλλά και αντικείμενα τέχνης που παράγονται στην πόλη. Η συγκέντρωση των αντικειμένων για το αρχείο προκάλεσε νέο ενδιαφέρον για την ιστορία της Βενετίας, το παρελθόν της δόξας, και τα διάσημα χειροτεχνήματά της, συμπεριλαμβανομένης της υαλουργίας. Αυτό με τη σειρά του ώθησε τους αξιωματούχους να ιδρύσουν μια σχολή για κατασκευαστές γυαλιού, όπου ήταν σε θέση να μάθουν ξανά τις ξεχασμένες τεχνικές και τα μυστικά του είδους.

Το αποκορύφωμα της αναβίωσης του Murano Glassblowing ήταν η έκθεση που δημιουργήθηκε από το Αρχείο το 1864 για να εμφανίσει όλα τα πρόσφατα γυάλινα έργα και να ξαναζωντανέψει το ανταγωνιστικό πνεύμα μεταξύ των τεχνιτών. Παράλληλα με την έκθεση αυτή υπήρχαν και άλλες διεθνείς παρουσιάσεις, όπως η πολύ επιτυχημένη Universal Exposition στο Παρίσι το 1867, όπου ο Salviati παρουσίασε πάνω από 500 έργα από την εταιρεία του και έλαβε διεθνή αναγνώριση και πολλά μετάλλια. Αυτή η επιτυχία και η δημοσιότητα οδήγησαν στην πλήρη αναβίωση του Murano, το οποίο για άλλη μια φορά έγινε ένα ακμάζον οικονομικό κέντρο, απασχολούσε 3.500 άτομα έως το 1869, και έναν διάσημο προορισμό.

20ος αιώνας – Νέα ταυτότητα και η τέχνη του γυαλιού Murano

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κύριες υαλουργίες του Murano εξακολουθούσαν να γοητεύονται με την αναπαραγωγή κλασικού στυλ και την ανακάλυψη αρχαίων τεχνικών, η οποία ήταν εμφανής στην έκθεση Murano και Venice «Glass Objects» που διοργανώθηκε το 1895 στο Δημαρχείο του Murano. Οι κανόνες της έκθεσης υπαγόρευαν ότι τα έργα που παρουσιάστηκαν είναι αναπαραγωγές αντικειμένων από γυαλί. Σε αυτήν τη σημαντική εκδήλωση συμμετείχαν διεθνείς συλλέκτες και θαυμαστές γυαλιού που εκτίμησαν πολύ τα έργα που βασίζονται στη μοναδική παράδοση Murano.

Εμφανίστηκαν τα καλύτερα έργα των καλλιτεχνών Murano. Πολλά ήταν προϊόν μιας σημαντικής τεχνικής παραγωγής γυαλιού που ονομάζεται Murrino (μωσαϊκό), η οποία ανακαλύφθηκε ξανά στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Vittorio Zuffi ενώ εργαζόταν για τον Fratelli Toso. Αυτή η τεχνική εμφανίστηκε αρχικά τον 16ο αιώνα σε μια προσπάθεια να μιμηθεί τα αρχαία ρωμαϊκά αγγεία. Η διάσημη εταιρεία Murano Artisti Barovier έλαβε το τιμητικό δίπλωμα και το χρυσό μετάλλιο. Άλλοι καλλιτέχνες που απολάμβαναν τη δημοτικότητα στο Murano εκείνη την εποχή ήταν οι Salviati, Testolini και The Toso Brothers (Fratelli Toso).

Το έτος 1895 ήταν επίσης η πρώτη έκθεση της Μπιενάλε της Βενετίας, όπου παρουσιάστηκαν νέα έργα τέχνης σε στιλ πρωτοπορίας και αρ νουβό. Αυτό υπογράμμισε το χάσμα μεταξύ των σύγχρονων τάσεων που κέρδιζαν δύναμη στην Ευρώπη εκείνη την εποχή και των έργων τέχνης του Murano που ήταν βαθιά προσκολλημένα στα στυλ και τις μεθόδους του παρελθόντος. Αυτό το κενό έγινε ακόμη πιο εμφανές στην Οικουμενική Έκθεση στο Παρίσι το 1900, ακολουθούμενο από Εκθέσεις Διακοσμητικών Τεχνών στο Τορίνο το 1902 και το Μιλάνο το 1906. Ορισμένοι τεχνίτες του Μουράνο, όπως ο Βιτόριο Τόσο Μπορέγια, δέχτηκαν τους νέους ανέμους που φυσούσαν στην καλλιτεχνική σκηνή και άρχισε να παράγει έργα στο στυλ art nouveau. Αν και αρχικά πήρε ανάμικτες κριτικές για τα έργα που εξέθεσε στο Ca ’Pesaro το 1909, ο Vittorio συνέχισε να παράγει αριστουργήματα που αργότερα έγιναν παγκοσμίως αναγνωρισμένα. Το Ca ’Pesaro, σε αντίθεση με τη Μπιενάλε της Βενετίας, έγινε μια έκθεση που αγκάλιασε νέες καλλιτεχνικές τάσεις και προέβαλλε πολλά έργα σε στυλ art nouveau από νέους καλλιτέχνες όπως οι Gino Rossi, Arturo Martini και Guido Marussig. Ένας από τους καλλιτέχνες, ο Vittorio Zecchin, συνεργάστηκε εκτενώς με την Artisti Barovier για να δημιουργήσει σχέδια για τα διάσημα γυαλικά τους.

Στη δεκαετία του 1920, το art nouveau αντικαταστάθηκε αργά από πιο μοντέρνα στυλ με απλούστερα, καθαρότερα και πιο λειτουργικά σχέδια. Το αρτ ντεκό έγινε το επίκεντρο της σκηνής και με αυτό ήρθαν λιγότερο διακοσμημένα αντικείμενα με μαλακότερες γραμμές και μεγαλύτερη εστίαση στα γυάλινα σκεύη ως μέρος εσωτερικής διακόσμησης. Μια νέα εταιρεία, η Vetri Soffiati Muranesi Capellin Venini, ιδρύθηκε το 1921 υπό τον Vittorio Zecchin ως επικεφαλής σχεδιαστή που έγινε και ο πρωταθλητής αυτού του στυλ.

Λίγο αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 1920 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1930, μια άλλη σημαντική τάση προέκυψε στο Murano με επικεφαλείς τους Maestri Vetrai Muranesi Capellin & Co. και Vetreria Artistica Barovier. Η τάση ήταν τα γυάλινα ζώα, τα οποία παραμένουν δημοφιλή ακόμη και σήμερα. Άλλες σημαντικές καινοτομίες που υπερασπίστηκαν το 1930 και συνεχίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1940 ήταν η παραγωγή γυάλινων αγαλμάτων γυναικείων γυμνών και κλασικών μορφών μποξέρ και θεών, χαρακτική σε γυαλί, μοντέρνα φωτιστικά, τέλεια αναλογικά γυάλινα επιτραπέζια σκεύη και η εφεύρεση του vetro sommerso; μια τεχνική που επιτρέπει την παραγωγή παχιών γυάλινων σκευών με ένα χρώμα στο εξωτερικό και ένα άλλο στο εσωτερικό.

Κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, η βιομηχανία δεν άνθισε, αλλά μόλις τελείωσε ο πόλεμος, οι μάστερ του Murano επέστρεψαν στην τέχνη τους και δημιούργησαν κομμάτια βαθιά ριζωμένα στις τάσεις εσωτερικού σχεδιασμού της εποχής με έμφαση στον μινιμαλισμό, τη λειτουργικότητα και την απλότητα. Για να υποστηρίξουν αυτές τις τάσεις, οι καλλιτέχνες και οι τεχνίτες του Μουράνο επέστρεψαν σε τεχνικές του παρελθόντος, όπως φιλιγκράν, μουρίνο και λατίμο. Από εκείνο το σημείο και μετά το Μουράνο είδε τη συνεχή εξερεύνηση των στυλ και των τεχνικών που προσπαθούσαν να βρουν ένα χαρούμενο μέσο ανάμεσα στην τεχνική γνώση και το περίγραμμα, το χρώμα και τη διακόσμηση.

Η συνεχής καινοτομία που προέκυψε οδήγησε σε αύξηση της δημοτικότητας και σε πολλά βραβεία σε διάφορες διεθνείς εκθέσεις τέχνης. Χάρη σε εξέχοντες καλλιτέχνες όπως οι Archimede Seguso, Ludovico και Laura De Santillana, Tobia Scarpa, Ercole Barovier, Fulvio Bianconi, Toni Zuccheri, Romano Chrivi, Giampaolo Martinuzzi και Alfredo Barbini, το Murano έγινε ξανά γνωστό ως η πρωτεύουσα του κόσμου. Το Μουράνο τώρα δημιουργεί τις τάσεις της τέχνης αντί να τις ακολουθεί όπως τα τελευταία χρόνια.

Πώς να αναγνωρίσετε το αυθεντικό γυαλί Murano;
Το γυαλί Murano κατασκευάζεται μόνο στο νησί Murano στη Βενετία της Ιταλίας. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει απαίτηση για καθολικές σημάνσεις αυθεντικού γυαλιού Murano, χρειάζεστε ειδικές μεθόδους για την αναγνώριση του γυαλιού Murano και την αποφυγή παραποίησης. Θα χρειαστεί να αναλύσετε τα χρώματα, τις ατέλειες, τις ετικέτες ή τις σημάνσεις, τη φήμη του καταστήματος και την προθυμία του να σας ενημερώσει για το γυαλί Murano.

Το αυθεντικό γυαλί Murano έχει πλούσια χρώματα και συχνά αληθινά χρυσά ή ασημένια στίγματα στο εσωτερικό του. Οι χρωματικές αποχρώσεις ποικίλλουν από αντικείμενο και είδος.

Όταν οι τεχνίτες του Murano φτιάχνουν γυάλινες δημιουργίες με το χέρι, χρησιμοποιούν διάφορα μέταλλα για να δώσουν χρώμα στη μάζα του γυαλιού. Καθώς η μάζα του γυαλιού θερμαίνεται, τα ορυκτά λιώνουν και δίνουν στο διαφανές γυαλί ειδικά χρώματα, όπως μπλε από κοβάλτιο ή κόκκινο από χρυσό, πράσινο από σίδηρο ή ροζ από μαγγάνιο. Συχνά τα χρώματα στρώνονται το ένα πάνω στο άλλο με μια ειδική τεχνική που ονομάζεται Sommerso. Επιπλέον, οι τεχνίτες χρησιμοποιούν συχνά λεπτά φύλλα χρυσού ή αργύρου που προστίθενται στη γυάλινη μάζα και δημιουργούν ένα στρώμα χρυσών ή ασημένιων σπινθηρισμών μέσα στο δημιούργημα. Σε μια ειδική επίδειξη της κυριαρχίας, ο τεχνίτης μπορεί να δημιουργήσει γυάλινα σκεύη που μοιάζουν με ένα φωτεινό πάπλωμα με ψηφιδωτά κομμάτια, την αρχαία ρωμαϊκή τεχνική γνωστή ως Millefiori ή Murrina.

Το αυθεντικό γυαλί Murano έχει ατελές σχήμα ή άλλες μικρές ατέλειες ή παραλλαγές μεγέθους και σχήματος.

Όταν οι καλλιτέχνες κατασκευάζουν το γυαλί Murano με το χέρι, δεν χρησιμοποιούν ακριβείς μετρήσεις ή μηχανές για να δημιουργήσουν τέλεια σχήματα ή τέλειο γυαλιστερό αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου, τα περισσότερα κομμάτια γυαλιού Murano μπορεί να βγουν ελαφρώς ασύμμετρα, με πυθμένα που έχει κάπως τραχιά σημάδια, όπου το γυάλινο κομμάτι βγαίνει από το ραβδί, και μερικές φορές υπάρχουν φυσαλίδες που θα συλληφθούν μέσα στο γυαλί. Δύο κομμάτια του ίδιου μοντέλου ενδέχεται να διαφέρουν ως προς το σχήμα, το μέγεθος, τη χρωματική απόχρωση ή το μοτίβο. Όλα αυτά χάρη σε μια χειροκίνητη αρχαία διαδικασία όπου χρησιμοποιούνται μόνο βασικά εργαλεία και όπου οι τεχνίτες υπερηφανεύονται για να ακολουθήσουν τις τεχνικές και τις παραδόσεις των πατέρων και των παππούδων τους, χωρίς σύγχρονη τεχνολογία.

Inter Art